Rất khó có thể tìm ra một định nghĩa chung cho tất cả mọi người. Tuy nhiên, nhà liệu pháp tâm lý tình dục Paula Hall đã giúp tổng hợp những yếu tố tình cảm và thể chất diễn ra trong quá trình đạt tới đỉnh điểm hưng phấn của cả hai người.
Cực khoái là sự giải phóng bùng nổ mọi căng thẳng của cơ bắp và thần kinh. Điều này có nghĩa là khi quan hệ tình dục, bạn chủ ý làm căng hết mình lên để có thể cảm nhận được sự thoải mái khi trở về tình trạng ban đầu.
Điều gì xảy ra trong cơ thể?
Tim bạn đập nhanh hơn, hơi thở mạnh mẽ hơn để tiếp sức cho những bắp thịt căng lên. Các hóc môn như endorphin và oxytocin luân chuyển trong não và cơ thể, làm bạn hưng phấn khắp nơi. Máu được bơm về cơ quan sinh dục để tạo nên sức căng mà cuối cùng tạo ra một phản xạ ở âm hộ (sự co giật các cơ ở cơ quan sinh dục). Phản xạ này sẽ khiến cơ xương chậu của bạn co thắt 5-15 lần cứ sau 0,8 giây. Đây chính là cơn cực khoái. Một mạch thần kinh lạc lối chạy qua xương hông mới được phát hiện, lý giải vì sao một số người liệt 2 chân vẫn cảm nhận được cực khoái.
Cực khoái có được từ cảm xúc và các biến đổi sinh học, chúng phối hợp một cách đồng bộ và nhịp nhàng.
Đầu tiên là vai trò của cảm xúc (emotional factor), trong đó được phân thành cảm xúc tinh thần (psychological factor) và cảm xúc cơ thể (sensory factors - vai trò của giác quan: xúc giác, khứu giác, thị giác, thính giác).
Tiếp theo là vai trò của các biến đổi sinh học (biological factors) trong cơ thể (mạch máu giãn nở, biến đổi hình dạng và kích thước của các cơ quan sinh dục …).
Nếu đã từng có cực khoái ít nhất 1 lần thì chứng tỏ các biến đổi sinh học họat động bình thường, đáp ứng được với kích thích. Nếu có bất thường thì chỉ có khả năng là đáp ứng chậm hơn mọi người mà thôi, nghĩa là cần một quá trình kích thích dài hơi (prolonged stimulation).
Với nam giới, các yếu tố cảm giác giữ vai trò quan trọng hơn, và quá trình đáp ứng sinh học hoạt hóa nhanh hơn, do đó, có thể giải thích được nam giới dễ dàng đạt được cực khoái hơn nữ giới, kể cả trong trường hợp không có yếu tố tinh thần (không yêu, quan hệ gái mại dâm, …).
Một số cá nhân nam cũng như nữ có thể đạt được nhiều cực khoái liên tiếp. Ở nam, đòi hỏi sự rèn luyện, còn ở nữ thì tố chất cơ thể cho phép đạt được cực khoái liên tiếp không cần cố gắng. Điều này ngược lại với việc đạt được cực khoái trong sinh hoạt bình thường: ở nam gần như ít khi có vấn đề trong việc đạt được khoái cảm, còn ở nữ thì phải mất một quá trình lâu dài.